نورسنجی (Light Metering) در عکاسی به معنای اندازه‌گیری نور موجود در محیط است. هدف اصلی نورسنجی در عکاسی، تعیین درستی میزان نوری است که وارد دوربین می‌شود تا تصویر مطلوب و با توازن نوری صحیحی به دست آید.
در دوربین‌های فیلمی قدیمی، نورسنجی به صورت دستی توسط عکاس انجام می‌شد. عکاس با استفاده از یک نورسنج (Light Meter) که یک دستگاه جداگانه بود، میزان نور را اندازه‌گیری کرده و سپس مقدار درستی شاتر و دیافراگم را تنظیم می‌کرد.
اما در دوربین‌های دیجیتال امروزی، نورسنجی به صورت خودکار انجام می‌شود. دوربین‌های مدرن دارای سیستم‌های نورسنجی هوشمندی هستند که با استفاده از سنسورهای نوری موجود در داخل دوربین، میزان نور موجود در صحنه را تشخیص می‌دهند و به طور خودکار شاتر و دیافراگم را تنظیم می‌کنند.
استفاده صحیح از نورسنجی در عکاسی به‌عنوان یکی از اصول پایه‌ای می‌تواند به بهبود کیفیت تصاویر کمک کند و باعث ایجاد توازن نوری صحیح در تصاویر شود.
حالت ها یا مدهای نورسنجی دوربین معمولاً بین سه تا چهار گزینه است که عبارتند از :
نورسنجی نقطه‌ای شدت نور را فقط در یک محدوده کوچک دایره‌ای در مرکز منظره یاب پیدا می‌کند. بنابراین میانگین نور با اندازه گیری فقط ۲ تا ۴ درصد صحنه‌ای که در قاب شما دیده می‌شود، محاسبه می‌شود.
نورسنجی نقطه‌ای (Spot metering) یکی از حالت‌های نورسنجی در دوربین‌ها است. در این حالت، دوربین میزان نور موجود در یک نقطه خاص از صحنه را اندازه‌گیری می‌کند. نقطه اندازه‌گیری معمولاً در نقطه مرکزی قرار دارد، اما در برخی دوربین‌ها ممکن است بتوانید نقطه مورد نظر خود را انتخاب کنید.
در نورسنجی نقطه‌ای، دوربین تمرکز خود را فقط بر روی نقطه مورد نظر متمرکز می‌کند و فقط نور موجود در آن نقطه را اندازه‌گیری می‌کند. سپس، بر اساس نورسنجی انجام شده، تنظیمات شاتر و دیافراگم برای بهینه کردن توازن نوری در آن نقطه انجام می‌شود.
استفاده از نورسنجی نقطه‌ای مفید است در مواقعی که قسمت کوچکی از صحنه بسیار مهم است و می‌خواهید نور آن قسمت را به دقت اندازه‌گیری کنید. به عنوان مثال، در عکاسی لنز پرتره، می‌توانید نورسنجی نقطه‌ای را روی صورت فرد قرار دهید تا نور موجود در آن نقطه را به درستی اندازه‌گیری کنید و سپس شاتر و دیافراگم را براساس آن تنظیم کنید.
در عکاسی با استفاده از نورسنجی نقطه‌ای، دقت و دانش تکنیکی بیشتری نیاز است، زیرا فقط نور موجود در نقطه مشخصی اندازه‌گیری می‌شود و بخش‌های دیگر صحنه در نظر گرفته نمی‌شوند. در نتیجه، ممکن است نیاز باشد تنظیمات شاتر و دیافراگم را دستی تنظیم کنید تا توازن نوری مطلوب را به دست آورید.
مثال خوب برای حالت نورسنجی نقطه‌ای، عکس گرفتن از ماه است. چراکه ماه یک ناحیه کوچک از کادر را گرفته و آسمان اطراف آن سیاه است با استفاده از این حالت فقط نوری که از ماه می‌آید را ارزیابی می‌کنیم
Partial metering (نورسنجی موضعی) یکی از حالت‌های نورسنجی است که در برخی دوربین‌ها وجود دارد. در این حالت، دوربین میزان نور موجود در یک منطقه محدود از صحنه را اندازه‌گیری می‌کند.
عملکرد نورسنجی موضعی بستگی به نوع دوربین و تنظیمات آن دارد. در برخی دوربین‌ها، نورسنجی موضعی معمولاً در نقطه مرکزی صحنه انجام می‌شود، به این معنی که منطقه محدودی از صحنه در نقطه مرکزی قرار دارد و میزان نور در آن منطقه اندازه‌گیری می‌شود. این نوع نورسنجی ممکن است برای تنظیم توازن نوری در مواقعی مفید باشد که بخشی از صحنه دارای نور بیشتری است، به طوری که در صورت استفاده از نورسنجی معمولی (مثل ماتریسی یا ارزیابی)، صحنه به طور کلی بیش از حد روشن یا تاریک به نظر برسد.
استفاده از حالت نورسنجی موضعی در عکاسی می‌تواند به عکاس کمک کند تا نور موجود در قسمت‌های مهم یا مورد توجه تصویر را به درستی تنظیم کند و در نتیجه تصویر با توازن نوری بهتری به دست آورد. این حالت معمولاً برای عکاسی پرتره و سنجش نور در نقاط مشخصی از صحنه که اهمیت بیشتری دارند مفید است.
نورسنجی مرکزمحور (Center-weighted metering) یکی از حالت‌های نورسنجی در دوربین‌ها است. در این حالت، دوربین میزان نور موجود در نقطه مرکزی صحنه را به طور اصلی اندازه‌گیری می‌کند و به طور متوسط نور موجود در نقاط اطراف آن نقطه را نیز در نظر می‌گیرد.
در نورسنجی مرکزمحور، دوربین بیشترین وزن را به نور موجود در نقطه مرکزی صحنه تخصیص می‌دهد. این به این معنی است که نور موجود در این نقطه مرکزی در تعیین تنظیمات نورسنجی و توازن نوری اولویت بیشتری دارد. در عین حال، نور موجود در نقاط اطراف نقطه مرکزی نیز در نظر گرفته می‌شود و میزان تأثیر آن کمتر است.
استفاده از نورسنجی مرکزمحور معمولاً در شرایطی مفید است که نقطه مرکزی صحنه بسیار مهم است و می‌خواهید نور آن را به دقت اندازه‌گیری کنید. به عنوان مثال، در عکاسی پرتره، می‌توانید نورسنجی مرکزمحور را روی صورت فرد قرار دهید تا نور موجود در آن نقطه را به درستی اندازه‌گیری کنید و تنظیمات نوری را بر اساس آن تنظیم کنید.
نورسنجی مرکزمحور معمولاً به عنوان یک گزینه متوسط بین حالت‌های نورسنجی ماتریسی و نورسنجی نقطه‌ای در نظر گرفته می‌شود. این حالت ممکن است در مواقعی که نورسنجی ماتریسی در تعیین تنظیمات نورسنجی ناکارآمد است یا نورسنجی نقطه‌ای برای صحنه مناسب نیست، مفید باشد.
به عنوان یک مثال کاربردی برای استفاده از نورسنجی مرکزمحور، فرض کنید شما در حال عکاسی پرتره هستید و می‌خواهید نور موجود در صورت فرد را به درستی اندازه‌گیری کنید. در این حالت، استفاده از نورسنجی مرکزمحور می‌تواند مناسب باشد.
شما با قرار دادن نقطه نورسنجی در نقطه مرکزی صحنه، تمرکز را روی صورت فرد قرار می‌دهید و دوربین میزان نور موجود در آن نقطه را اندازه‌گیری می‌کند. با توجه به اینکه صورت فرد مهمترین بخش صحنه در عکاسی پرتره است، نورسنجی مرکزمحور به شما کمک می‌کند تا تنظیمات نوری را به طور دقیق برای آن بخش انجام دهید.
نورسنجی ارزیابی کننده یا ماتریسی (Evaluative metering یا Matrix metering) نوع دیگری از نورسنجی است که در بیشتر دوربین‌ها وجود دارد. در این حالت، دوربین نور موجود در تمام صحنه را به صورت جامع ارزیابی می‌کند و بر اساس آن تنظیمات نورسنجی را انجام می‌دهد.
نورسنجی ارزیابی کننده یا ماتریسی در واقع از یک سیستم پیچیده ترکیبی از نقاط نورسنجی تشکیل شده است. دوربین تصاویر مختلف از ناحیه‌های مختلف صحنه را در نظر می‌گیرد و از طریق الگوریتم‌های پیچیده، نور کلی صحنه را ارزیابی می‌کند. در این حالت، عواملی مانند توزیع نور در صحنه، تعادل سفیدی، کنتراست و رنگ‌ها در نظر گرفته می‌شوند.
استفاده از نورسنجی ارزیابی کننده یا ماتریسی در بسیاری از موارد می‌تواند مفید باشد. این حالت به شما اجازه می‌دهد تا توازن نوری بهتری در تمام صحنه داشته باشید، به خصوص در مواقعی که نور متفاوتی در اجزای مختلف صحنه وجود دارد. برای مثال، در تصویربرداری پیشرفته با نورپردازی پیچیده، نورسنجی ارزیابی کننده می‌تواند به شما کمک کند تا نور صحنه را به درستی برای حفظ جزئیات و تعادل در تمام اجزا تنظیم کنید.
همچنین، نورسنجی ارزیابی کننده یا ماتریسی در عکاسی پوشش گسترده‌ای از موضوعات و صحنه‌ها از جمله عکاسی منظره، عکاسی خانوادگی و عکاسی روزمره بسیار ک
ارآمد است. با توجه به تنوع نورها و جزئیات مختلف در این نوع عکاسی، نورسنجی ارزیابی کننده می‌تواند نتایجی تعادل‌دهنده و هماهنگ برای تمام صحنه ارائه دهد.
مهم است بدانید که نورسنجی ارزیابی کننده یا ماتریسی نیازمند محاسبات پیچیده است و بسته به نوع دوربین و الگوریتم‌های مورد استفاده، نتایج ممکن است متفاوت باشند. بنابراین، ممکن است در برخی مواقع نیاز به تنظیمات دستی و تجربه شخصی برای به دست آوردن توازن نوری دقیق‌تر و مطلوب‌تر باشد.
حالت های نور سنجی را در دوربین
تنظیم حالت‌های نورسنجی در دوربین‌ها معمولاً با استفاده از منوها و تنظیمات موجود در دستگاه انجام می‌شود. اما برخی از دوربین‌ها ممکن است نحوه تنظیم حالت‌های نورسنجی آنها متفاوت باشد. در اینجا چند مرحله کلی برای تنظیم حالت‌های نورسنجی در دوربین را ذکر می‌کنم:
1. راهنمای دوربین:
ابتدا به راهنمای دوربین خود مراجعه کنید. در آن، می‌توانید جزئیات دقیقی درباره تنظیمات نورسنجی و نحوه تنظیم آنها پیدا کنید. راهنمای دوربین معمولاً در قالب کتابچه‌ای به همراه دوربین عرضه می‌شود یا ممکن است به صورت الکترونیکی در وبسایت سازنده دوربین در دسترس باشد.
2. منوی دوربین:
در بیشتر دوربین‌ها، حالت‌های نورسنجی در منوی تنظیمات دوربین قرار دارند. معمولاً به عنوان “نورسنجی”، “متری” یا “نورسنجی/ارزیابی” مشخص شده‌اند. با وارد شدن به این بخش از منو، می‌توانید بین حالت‌های مختلف نورسنجی مانند ماتریسی، نقطه‌ای، مرکزمحور و غیره انتخاب کنید.
3. نقطه نورسنجی:
بعضی از دوربین‌ها به شما اجازه می‌دهند نقطه نورسنجی را در صحنه تغییر دهید. این به شما امکان می‌دهد تا نقطه مورد نظر برای نورسنجی را در صحنه انتخاب کنید، معمولاً با استفاده از کنترل‌های نمایشگر یا دکمه‌های مشخصی روی دوربین.
4. آزمایش و تجربه:
برای بهترین تنظیم نورسنجی، بهتر است تجربه کنید و با تنظیمات مختلف بازی کنید. عکاسی در شرایط مختلف و بررسی تاثیر هر حالت نورسنجی روی تصاویر به شما کمک می‌کند تا با تنظیمات مناسب برای هر نوع صحنه آشنا شوید.
مهم است بدانید که تنظیمات نورسنجی بسته به دوربین و مدل آن ممکن است متفاوت باشد. بنابراین، بررسی راهنمای دوربین و آشنایی با منوی تنظیمات آن اولین قدم برای تنظیم حالت‌های نورسنجی است.
بازتاب هاجبران نوردهی چیست؟ - مدرسه ویژن